Guy Davis: Leerstof voor komende generaties
Guy Davis zei ooit: “Ik houd van antiek en oude dingen, oude plaatsen, die nog steeds het stof hebben liggen van degenen vóór ons.” Als je dat bovenliggende stoflaagje in één ademteug eraf blaast, waardoor de schoonheid ervan net te zien is, dan kom je in de wereld waarin Guy Davis al meer dan 20 jaar een regelrechte uitblinker is. Het is geen wonder dat zijn eerbied voor de muziek van de oude bluesmeesters die hem zijn voorgegaan weerklinkt tijdens zijn shows en op al zijn albums die hij ooit heeft opgenomen. Zijn muzikaliteit ontleent hij aan artiesten van Lightnin’ Hopkins tot Babatunde Olatunji en welsprekende artiesten als Blind Willie McTell en Big Bill Broonzy. Er is echter één man aan wie Davis de meeste credits geeft, die man is de legendarische mondharmonicaspeler Sonny Terry. Davis heeft zich laten beïnvloeden door al deze verhalenvertellers en de ervaringen van zijn voorouders en ouders.
“Mijn ouders kwamen elkaar tegen in een theaterbedrijf in New York, daar waar mijn moeder opgroeide. Mijn vader kwam oorspronkelijk uit het zuidelijke gelegen Georgia en besloot na de tweede wereldoorlog zich te vestigen in New York. Mijn moeder heeft nooit de gewelddadige kant van het destijds heersende racisme meegemaakt, maar was wel getuige van het feit dat de mooie rollen en aanstellingen vooral aan blanke acteurs werden toebedeeld. Mijn vader daarentegen heeft de meer fysieke kant van het racisme aan den lijve ondervonden. Politie met wapenstokken en geweren die hem en zijn broers intimideerden en daarna vaak ook de daad bij het woord voegden. Ook mijn grootouders ontkwamen niet aan de lijfelijke en mentale kwellingen. Mijn ouders hebben zich vanaf de jaren zestig altijd zichtbaar verzet tegen de segregatie. De spoorwegmaatschappij nam in die tijd absoluut geen zwarte werknemers in dienst, geen kruiers, geen ticketverkopers, geen conducteurs en al helemaal geen machinisten. Mijn ouders verzetten zich daartegen door in de trein te gaan zitten zonder een kaartje te kopen. Ze werden gearresteerd, maar hun kleine verzet leidde tot een steeds breder wordend verzet en uiteindelijk werden de kansen voor de zwarte Amerikanen steeds groter en integreerden ze enkele jaren later bij de spoorwegmaatschappij.”
Ieders stem moet gehoord worden
Zijn parallelle carrière als muzikant, auteur, muziekleraar en film-, televisie- en Broadway-acteur, markeert Davis als een renaissanceman. Ook al waren zijn ouders de gerenommeerde film en televisie acteurs Ruby Dee en Ossie Davis, zoon Guy raakt op jonge leeftijd in de ban van de blues. “Mijn ouders waren geboren artiesten en schrijvers, waarschijnlijk zat het acteren in hun bloed. Zij gebruikten hun talent en elke gelegenheid om politieke statements te maken en hebben zich altijd hard gemaakt voor gelijke bejegening en rechten. Hun mentor was acteur, schrijver en politiek activist, Paul Robeson. Deze man was een geweldige leermeester, een begenadigd spreker en een van de eerste zwarte Amerikanen die toegelaten werd tot een Universiteit. Hij studeerde cum laude af in 1923 en mocht voor een advocatenkantoor werken waar de secretaresse weigerde zijn gedicteerde brieven uit te typen omdat hij zwart was. Hij was uitgesproken kritisch over de omstandigheden waaronder de zwarte bevolking moest leven in de Verenigde Staten, vooral in de zuidelijke staten.
De tragiek van zijn leven is geweest dat hij altijd heeft moeten opboksen tegen racisme en vooroordelen wegens zijn huidskleur. Dit dreef hem in de armen van de communistische beweging en maakte hem een paradepaardje van communistische regimes overzee, waar in ieder geval zijn huidskleur geen probleem was. De FBI en CIA hadden daardoor extra interesse in hem en hielden hem jarenlang in het oog. Ondanks alles was het voor hem zo belangrijk dat hij andere tekortkomingen van deze Communistische regimes niet heeft willen zien. Toch is Robeson een van de grote voorlopers van de zwarte burgerrechtenbeweging geweest. Mijn zussen en ik zijn met deze waarden, dit fanatisme en zijn gedachtengoed opgevoed. Nog steeds verzet ik mij tegen onrecht in het algemeen en dat is tot op de dag van vandaag zeer relevant. Wij hebben een president in het Witte Huis die onrecht juist doet voortleven, de nieuwe vorm van racisme is een meer economisch dan sociaal aspect. Als je weet waar het grote geld heen gaat en welke districten tijdens de verkiezingen in opspraak zijn geraakt, dan weet je dat ook dat racisme nog steeds aan de orde van dag is. Ik speel veelal oude blues maar soms hebben mijn liedjes boodschappen die ook vandaag de dag relevant zijn, over een strijd die nog steeds gevoerd moet worden. Aan de ene kant is het een artistieke uiting en aan de andere kant een directe aanval tegen al het onrecht. Ik weet niet of ik gekwalificeerd ben om te zeggen dat het een plicht is van een artiest om zich hierover uit te spreken, maar ik vind dat het gedaan moet worden en niet alleen door artiesten maar door iedereen. Ieders stem moet gehoord worden op politiek, sociaal en artistiek gebied alleen op die manier kunnen we elkaar leren begrijpen.”
Mijn stijl noem ik eclectisch
Davis bestempelt zichzelf niet graag als een bluesman. “Voor mij is een bluesman iemand die een mes of een pistool moet dragen en zich uit gevaarlijke situaties moet zien te redden om het daarna met alcohol te blussen, dat is niet wie ik ben. Ik noem mezelf een bluesmuzikant en voor mij is blues een brede titel. Toen ik acht jaar was ging ik naar een zomerkamp van Pete Seegers broer en daar werd ik voor het eerst blootgesteld aan folkmuziek. Het werd een deel van mijn muzikale opvoeding.
Mijn allereerste album Dream About Life kwam uit in 1978 en was voornamelijk gebaseerd op folkmuziek in de stijl van Pete Seeger met protestmuziek en sociale onderwerpen. Naarmate de jaren verstreken werd ik steeds meer aangetrokken tot de blues, waarin een groot deel van mijn wortels liggen. Ook het gitaargeluid van de ragtime en Mississippi Delta wekte mijn interesse. Stijlen waarbij ook gebruik wordt gemaakt van banjo, slidegitaar en mondharmonica. Ook al heb ik het label als bluesartiest, mijn stijl noem ik eclectisch. Het is een smeltkroes van blues, folk, Americana maar je hoort ook Bob Dylan terug in mijn muziek. Ik speel wat ik voel en dat is elke show anders, en ik voeg altijd iets toe dat je aan het dansen zet.”
Woorden als muziek
Davis wil vooral mensen samenbrengen via zijn muziek. Zijn veelgeprezen officiële bluesdebuut uit 1995, Stomp Down the Rider kondigde de komst van een groot talent aan. Hij werd al snel geprezen om zijn behendige gitaarspel, zijn verhalende stem en zijn zeer toegankelijke songwriting. Sindsdien zat hij nauwelijks stil en wist hij zich te presenteren op radio en televisie. Davis maakte zijn opwachting in theaters en op festivals over de hele wereld. “Ik heb het gevoel dat ik slechts enkele uithoeken van de wereld heb bereikt, met nog veel meer te gaan”, zegt hij. “Als ik in niet-Engelstalige landen speel, speel ik meer klassiekers van Robert Johnson en Blind Willie McTell. Misschien vertel ik daar minder verhalen, maar vaak kom ik er wel mee weg omdat de woorden als muziek klinken. Ik probeer altijd te communiceren, waar ik ook ga.”
Menselijke verhalen
Davis’ eenmans-spel, The Adventures of Fishy Waters: In Bed With the Blues, ging in de jaren negentig in première bij Off-Broadway, een kleinschalige theaterproductie in New York dat daarna uitgebracht is als een dubbel CD. Davis speelde vervolgens Off-Broadway als de legendarische Robert Johnson in Robert Johnson: Trick The Devil en kreeg de Keeping the Blues Alive Award uitgereikt door de Blues Foundation. Diverse albums werden genomineerd voor bijna een Blues Awards. Davis’ zeventiende en meest recente album, Sonny & Brownie’s Last Train – A Look Back at Brownie McGhee and Sonny Terry, is een eerbetoon aan deze twee invloedrijke artiesten. Samen met zijn vriend de Italiaanse mondharmonicaspeler en producer Fabrizio Poggi werkte hij samen aan dit zeer fraaie album. Het album bevat het originele titelnummer geschreven door Guy Davis en liedjes van zowel Sonny Terry als Brownie McGhee. Davis en Poggi koesteren een vriendschap en werkrelatie van ruim tien jaar waarin ze samen optraden in Europa en de Verenigde Staten. Poggi werkte ook mee aan Davis’ twee vorige albums, Juba Dance en Kokomo Kidd. “Het is altijd fijn om met Fabrizio Poggi te werken, hij is een geweldig muzikant, producer en schrijver, we hebben veel contact samen.
We zullen ongetwijfeld weer samenwerken in de toekomst. Ik ben nu erg druk met mijn eigen materiaal dat zeer bijzonder wordt, al zeg ik het zelf. Het worden twee verschillende albums, één met zeer sociaal bewust werk en één waarin de historie van mijn familie centraal staat. Dat zijn zeer aangrijpende persoonlijke verhalen, maar waarin veel mensen zich kunnen identificeren, menselijke verhalen. Een beetje zoals mijn album Adventures of Fishy Waters, op basis van verhalen die ik als kind meekreeg van mijn ouders en mijn grootouders. Geschiedenis die misschien niet letterlijk door mijn familie is meegemaakt, maar die absoluut waar gebeurd zijn. Verhalen waaruit we leren dat hoezeer de dingen ook veranderen, des te meer ze hetzelfde blijven. Er zal altijd menselijke wreedheid bestaan, maar er zal ook altijd hartelijkheid blijven bestaan.”
Recombinant DNA
Op dit moment staat de muzikale carrière van de 67-jarige Davis meer op de voorgrond dan zijn acteercarrière en dat vindt hij prima. Om zijn missie voort te zetten en de blues over de hele wereld te verspreiden, geeft Davis de laatste tijd les aan beginnende en gevorderde studenten. “Ik probeer ze in mijn programma Roots of the Blues voldoende basiskennis mee te geven zodat ze een jamsessie kunnen beginnen en wat kennis oppikken van diverse bluesstijlen. Ik houd van zoveel verschillende stijlen en die kunnen en mogen allemaal gemixt worden wat mij betreft. Het is een mix van verhalen vertellen en zingen, leren door middel van entertainment. Naar mijn mening kun je deze liedjes behandelen als recombinant DNA, het is van jezelf maar je kunt er altijd iets nieuws mee maken. Jongelui mogen er absoluut mee aan de haal gaan, daarnaast probeer ik ze een beetje van mijn filosofie mee te geven.”
Ambassadeurs
Guy Davis heeft zijn muzikale leven doorgebracht met het overbrengen van de boodschap van de blues over de hele wereld, van de evenaar tot de poolcirkel. Zo verdiende hij de titel “An Ambassador of the Blues”. Met zijn nieuwste album Be Ready When I Call You uit 2021 levert Davis wederom het bewijs voor zijn meesterschap. Wanneer Guy Davis de blues speelt, wil hij niet dat je merkt hoeveel energie het kost. “Er is veel werk voor nodig om een nummer te maken dat eenvoudig, speels en gemakkelijk uit te voeren is, en ik wil niet dat mensen dat zien, maar dat ze me horen en worden geraakt. Ik was aanwezig tijdens Pete Seegers laatste officiële tour in 2008 en was met mijn eigen ogen getuige van iets dat ik gehoord had toen ik een acht jaar was. Folkmuziek was de deuropening waardoor ik in de wereld van de blues belandde. Ik wil dat mensen weten dat het leven waardevol is maar dat de weg die we moeten bewandelen niet altijd geplaveid is. Ik wil dat een klein achtjarig kind op de eerste rij zich met grote ogen verbaast en zegt: dat wil ik ook doen! Met het uiteenvallen van de wereld is het aan ons allemaal om ambassadeurs te zijn en muziek te verspreiden waar we maar kunnen. Er is geen plek waar ik niet wil spelen.”