Nieuw album Archie Lee Hooker Living in a Memory

Archie Lee Hooker [1949] is geboren in Mississippi en verhuist op zijn 13e naar Memphis, Tennessee. De felle lichten en de unieke geluiden van de stad spreken vanaf het allereerste moment tot zijn verbeelding. Geïnspireerd door de muziek in deze stad vormt Archie in zijn tienerjaren de gospelgroep, The Marvellous Five. Hij treedt hiermee voornamelijk op in en rond Memphis en New Orleans. In 1989 verhuist Archie Lee naar Californië om lid te worden van de band van zijn oom, de legendarische John Lee Hooker: een allesbepalende stap in zijn carrière. John Lee neemt de rol van Archie’s vader op zich, wordt zijn mentor en leert hem alles over de blues maar bovenal het leven. Beiden zijn vaak samen te zien op het podium en in de studio. Wanneer de gezondheid van John Lee verslechterd wordt Archie Lee de persoonlijk verzorger van zijn oom.

In 1995 tourt Archie Lee voor het eerst in Europa met Carl Wyatt & The Rhythm Kings. Tijdens deze tour nemen Archie en Carl hun het album ‘Suicide Blues’ op. In de winter van 2011 besluit Archie Lee om een ​​nieuwe band te vormen met Fred Barreto [Brazilië] op leadgitaar, Nicolas Fageot [Frankrijk] op bas en Yves Ditsch [Luxemburg] op drums. Het duurt tot 2016 voordat de line-up compleet is met de toevoeging van Matt Santos op Hammond en Harmonica. Veel Festival- en cluboptredens later start Archie zijn nieuwe en huidige project: Archie Lee Hooker & the Coast to Coast Blues Band. Zijn meest recente album ‘Chilling’ dateert van maart 2018.

We spraken Archie Lee Hooker een tijdje terug op Texel en hoorden het indrukwekkende verhaal van een man die ter wereld komt op een plantage en opgroeit tussen de blueslegendes die allesbepalend zijn geweest voor de ontwikkeling van Amerika en de hedendaagse muziek.

Ademloos
Zoals gezegd neemt Archie Lee in 1989 een belangrijke beslissing. Hij verhuist naar Californië om zich aan te sluiten bij de band van zijn oom. Archie Lee is dan veertig jaar oud maar, in alle opzichten, een jonge hond in vergelijking tot de bluesgiganten waartussen hij zich vanaf dat moment begeeft.
“Ik had het immense geluk dat ik in de gelegenheid was om op het juiste moment en op de juiste plek met de juiste mensen in aanraking te komen. Ik heb de kans gekregen om een aantal legendes te ontmoeten die aan de roots van de muziek staan. Ik kon ademloos luisteren naar hun verhalen en naar de ideeën die ze uitwisselden.”

“Op een gegeven moment zat ik backstage met John Lee, Albert Collins, Albert King en Robert Cray. Ze bleven maar praten over een vierde couplet. Ik keek verbaasd op en Albert King vroeg aan me ‘Wat is er jongen’. Ik antwoordde ‘Ze hebben het steeds over ‘het vierde couplet, maar er waren er toch maar drie?’ Albert antwoordde ‘het vierde couplet is jouw couplet.’ Luister jongen, wij stelen geen liedjes, sterker nog, sommige nummers zijn al zo oud, dat we niet eens weten waar ze vandaan komen. Wat wij doen is ideeën veranderen. Wanneer je een liedje hebt gevonden dat je mooi vindt, voeg je daar een vierde couplet aan toe. Het maakt niet uit of je dat als eerste, tweede of derde zingt maar dat vierde couplet veranderd het hele nummer. Vanaf dat moment is het jouw liedje.’ Ik heb heel veel geleerd van die mannen.”

Dat is blues
Archie Lee’s vader was de eigenaar van een juke joint en daar hoort Archie voor het eerst de oude ‘stomping’ blues van zijn oom. Hij luistert wanneer John Lee boven de zaak nummers aan het componeren is en hoort hem tot 4 uur in de ochtend neuriën en met zijn voet stampen. Ook werpt de jonge Archie zich in die tijd op tot de chauffeur van John Lee en rijdt hem naar optredens, interviews en de studio. Al die tijd heeft hij nog geen idee dat deze man uit zal groeien tot één van de grootste blueslegendes ooit. John leert Archie het vak: hij leert hem zingen, leert hem schrijven en leert hem wat blues is.
“Blues is je leven, zei John altijd tegen me: waar je vandaan komt, wat je gedaan hebt, wat je moeder deed en wat je vader deed. Wanneer je vrouw bij je weggaat, is dat blues. Wanneer je kinderen opgroeien en een grote mond krijgen, is dat blues. Wanneer je met je dronken kop je auto in de prak rijdt en in de bak belandt, is dat blues, aldus John. Met dit in mijn achterhoofd zette ik mijn leven zin voor zin op papier maar ik had geen flauw idee hoe ik daar coupletten voor een nummer van moest maken. Dat heb ik uiteindelijk van Keith Richards geleerd. “

Tijdens de shows roept John Lee zijn neefje met de nodige regelmaat bij hem op het podium om mee te spelen maar vooral om goed op te letten om zo de kunst af te kunnen kijken. Ook Joe Louis Walker, op dat moment één van de bandleden van John Lee Hooker, speelt een grote rol in de ontwikkeling van Archie als artiest. Van nature is Archie is een verlegen jongen maar zowel zijn oom als Joe Louis Walker gaan daar dwars doorheen en sturen hem het hele podium over. Wanneer Archie in 1995 voorafgaand aan zijn allereerste eigen concert bloednerveus en doorweekt van het angstzweet het podium op moet, zijn het de lessen van deze twee helden die hem er doorheen slepen. Zijn aangeboren schuwheid is vanaf dat moment doorbroken. Het is duidelijk, Archie leert veel van zijn oom, die sinds de scheiding van zijn ouders de rol van zijn vader op zich heeft genomen. Maar wat hij vooral leert zijn levenslessen. John Lee was een wijze man: streetwise. Zijn wijsheid haalde hij niet uit boeken echter uit het leven zelf. Pasklare antwoorden kreeg Archie niet, zijn oom praatte in raadsels en laat het zijn neefje allemaal zelf ondervinden.

“Wil je succesvol worden in de blues, dan moet je naar Europa.
Waar? Dat weet je pas wanneer je er bent.”
John Lee Hooker tegen Archie.

Europa
Archie’s nieuwsgierigheid is gewekt en zo gauw de kans zich voordoet, reist hij naar Europa. In 1995 gaat hij als vocalist mee met Carl Wyatt & The Rythm Kings en ondanks dat hij het in Europa ontzettend naar zijn zin heeft, levert het hem persoonlijk niet heel veel op.
“Toen ik thuiskwam zat John op de rand van zijn bed en zei tegen me: nu, jongeman, ben je een les wijzer. De volgende keer dat je naar Europa gaat, ga je alleen. In juni, later dat jaar ben ik inderdaad alleen teruggegaan. Tijdens die tournee heb ik, uiteindelijk toch met Carl, ‘Suicide Blues’ opgenomen. Ons belangrijkste nummer was Sharecropper’s Son: het werd een hit in Nederland. We speelden het destijds zelfs op live tv. Uiteindelijk deden we in 1996 in zes maand tijd ruim 120 shows in Engeland, Ierland, België, Frankrijk en Nederland. Het was een mooie en vooral leerzame tijd. Ook al was Carl 35 en ik 45, het was de periode waarin we volwassen werden.”

Archie is met grote regelmaat in Europa totdat zijn oom ziek wordt. De laatste jaren van zijn leven ontfermt Archie zich over John Lee. Hij doet er alles aan om ervoor te zorgen dat het zijn oom aan niets ontbreekt en dat zijn leven tot het eind waardig blijft. In die tijd werkt hij al aan het album Chilling: het nummer Moaning the Blues schreef hij in 1998. De release van het album heeft zijn oom niet meer meegemaakt maar de studio-opnames van Archie’s eigen nummers krijgt hij nog wel te horen en John reageert met de profetische woorden: Jongen, het heeft misschien nog wat tijd nodig maar het zijn mooie nummers, je komt er wel. Archie’s mentor kreeg in alle opzichten gelijk. In 2018 komt het album ‘Chilling’ uit.

Bright Lights, Big City
Het Album Chilling is het levensverhaal van Arhcie, een reis door zijn ups en downs. Archie verlaat op dertienjarige leeftijd de plantage en vertrekt met zijn moeder naar de grote stad.
“Tot mijn 13e had ik nooit iets anders gezien dan de plantages van Mississippi. We woonden daar, we werkten daar, dat was ons leven. Totdat ik aan mijn moeder vroeg of ik tractor mocht leren rijden omdat ik tractorchauffeur wilde worden. Mijn moeder had een betere toekomst voor mij voor ogen en dit was voor haar het moment om me daar weg te halen. We vertrokken stiekem. ’s Ochtends had zij in alle vroegte een tas ingepakt en langs de weg in de struiken verstopt. Daar kregen we kregen een lift naar Greyhound Station, stapten in de bus en reden via Highway 49 naar het noorden, richting Memphis Tennessee. Ik wist niet wat ik zag toen we de stad naderden. Ik reed een volledig nieuwe wereld binnen. Met mijn gezicht strak tegen het raam keek ik vol ongeloof naar de heldere stadslichten van Memphis.”

“Voor 50 cent heb ik Otis Redding en Rufus Thomas zien optreden”

Beale Street
Archie en zijn moeder trekken bij zijn grootouders in, in een appartement aan de kruising van Beale – en 4th Street waar hij de magische klanken uit Beale Street kan horen. Muziek op iedere hoek van de straat, vrouwen op hakken en in mooie jurken, meisjes met strikken in het haar, het is allemaal nieuw en opwindend en oefent een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op de 13-jarige Archie. Het duurt niet lang voordat hij, geïnspireerd door de muziekscene van Memphis, zijn eigen gospelgroep begint: The Marvellous Five. Pas vanaf 1989, wanneer hij bij zijn oom, The Boogieman zelf, intrekt, gaat Archie de blues zingen.
“Vanuit ons appartement hoorde ik een band Smokestack Lightning spelen en voor 50 cent heb ik Otis Redding en Rufus Thomas zien optreden. Ik heb in Memphis heel veel geleerd, vanaf de roots van de muziek, hoe het er aan toe ging in Beale Street en wat er daadwerkelijk gebeurde in Memphis. Veel muzikanten stappen halverwege in, zonder te weten waar de blues echt vandaan komt. Ze missen de meest essentiële kennis en hebben geen idee hoe gelaagd deze taart is. De reizen die gemaakt zijn, de offers die gebracht zijn: het zijn de wezenlijke ingrediënten voor de blues.”

Vergeten Geschiedenis [Barak Obama]
Archie krijgt de kans om naar school te gaan, niet de beste scholen maar hij gaat. Een opleiding tot kok, tot boekhouder, tot professioneel vrachtwagenchauffeur en tot verpleegkundige, hij probeert het allemaal. De laatste keer dat hij naar school gaat is hij 55. Het is een statement naar zijn kleinkinderen. Als ik het nog kan, kunnen jullie het zeker en het heeft gewerkt. Hij spoort ze aan de wereld te verkennen, het beste uit het leven te halen en hij vertelt ze de verhalen over de plantages en zijn tijd in Memphis.

“Wanneer je op je rug op bed lag kon je de sterren
aan de hemel zien door de gaten in het dak”

“Het is belangrijk om deze verhalen te blijven vertellen want het is geschiedenis. Een vergeten geschiedenis eigenlijk want de nieuwe generaties weten niet meer waar ze vandaan komen en waar hun wortels liggen. Ik had het geluk dat ik in de buurt van mijn oom opgroeide en van hem de verhalen leerde die ik niet van mijn vader heb meegekregen.
Mijn oma was een Amerikaanse Indiaan en mijn opa was een tot slaaf gemaakte met een Afrikaanse achtergrond. Tot in de 20e eeuw heeft onze familie een hard leven geleid op de katoenvelden en tot aan de jaren 60 was dat zelfs grotendeels handenarbeid. Zonder ezels en zonder tractoren betekende dat 12 uur zwoegen, voor 25 cent per uur, in de brandende zon om een katoenveld van één mijl te bewerken. We woonden in houten huisjes waar de wind dwars doorheen blies. Je zag letterlijk het linoleum van de vloer opwaaien. De muren waren geïsoleerd met krantenpapier en wanneer je op je rug op bed lag kon je de sterren aan de hemel zien door de gaten in het dak. Ik ben geboren in 1949 en wist pas wat een geplaveide weg was in 1963. Ik herinner me alles nog tot in detail maar ik heb het allemaal overleefd. Nu kan ik terugkijken en het verhaal met anderen delen. Dat is belangrijk want op televisie of in de klaslokalen laten ze niet het complete plaatje zien. Ze vertellen ons niet het volledige en eerlijke verhaal. Sommige zaken zijn beter geworden voor ons maar veel zaken zijn tot op de dag van vandaag nog niet veranderd. Het maakt niet uit wat wij bereiken, er zullen altijd mensen zijn die dat niet leuk vinden. Toen ik jong was zei mijn moeder eens tegen me: lieverd, ik ben er misschien niet meer als het zover is maar je zult de onderkant van boven zien en de bovenkant van onder. Ik begreep niet wat ze daarmee bedoelde maar ze zei dat ik het zou begrijpen wanneer het zover was. Het moment waarop dat kwartje viel was het moment waarop Barak Obama tot president werd verkozen.”

Dromen van betere tijden
Nauwelijks fatsoenlijk te eten, geen schoenen, geen geld en hard, heel hard werken: zowel Archie als zijn oom John zijn opgegroeid met helemaal niets. Het enige waar ze zich aan vast konden houden was een droom. Een droom van betere tijden. Archie herinnert zich het moment dat ze op het land aan het werk zijn en een witte man langs rijdt in een Buick Roadmaster. Let op mijn woorden, zei John Lee Hooker, terwijl hij de auto nakeek, er komt een dag en dan rijd ik ook in zo’n auto. Iedereen lachte hem uit en mijn broer riep: het enige wat jij ooit zult hebben is een gat in je hand. Jaren later vroeg John tijdens het ontbijt aan mij of ik hem ergens heen wilde rijden en liet me uiteindelijk stoppen op een parkeerplaats. John had een autodealer gesproken en hem verteld dat hij altijd al een Buick Roadmaster wilde hebben. De man had er één voor hem. De auto kostte 16.000 dollar maar John mocht hem voor 10.000 meenemen en hij werd bij hem voor de deur afgeleverd.

“Jullie zijn niet zomaar in deze wereld geboren,
jullie hebben het gecreëerd”

Het is een lange weg geweest maar toen John Lee stierf zei hij tegen zijn neef: Ik heb een goed leven gehad en het is is allemaal de moeite waard geweest. Ik ben vier keer de wereld rond gereisd, ik heb voor de president gespeeld en ik heb voor de koningin gespeeld. Het was meer dan dat ik ooit heb durven dromen.
“Ik heb mijn kinderen en kleinkinderen mijn album gegeven en erbij gezegd: dit is jullie geschiedenis, jullie zijn niet zomaar in deze wereld geboren, jullie hebben het gecreëerd. Ik wil dat ze begrijpen dat we met gebogen rug en bloed, zweet en tranen hebben geholpen om Amerika op te bouwen. Daar hebben we nooit de waardering voor gekregen die we verdienen. Sterker nog, we hebben een president die roept dat we terug moeten naar waar we vandaan komen: een president die de geschiedenis van zijn eigen land niet kent. Hij heeft blijkbaar geen idee dat wij Amerika hebben gemaakt tot wat het nu is. Wij deden het werk en we hadden de ideeën maar zij hadden het geld. Wij hebben altijd manieren gevonden om ons werk gemakkelijker te maken maar we hadden geen verstand van patenten en de mogelijkheden om hier geld aan te verdienen.

Erfgoed
“Muziek heeft voor een groot gedeelte Amerika gebouwd. Mississippi bloeide op vanwege de muziek, de mensen komen daar nog steeds voor de juke joints. We hebben het zwaar gehad maar de muziek heeft ons gered en ons er door heen gesleept. Het is die muziek die nog steeds overal gespeeld wordt. In Cleveland hebben we vlak naast de universiteit The Museum of Art. Regelmatig komen daar de oude muzikanten lezingen geven over ons erfgoed. Het Delta Blues Museum in Clarksdale heeft een Kunst- en Educatieprogramma ontwikkeld met als doel de luisterrijke traditie voort te zetten die is geboren in de Mississippi Delta. Het Arts and Education-programma leert studenten muziek te spelen en de geschiedenis van de Delta-blues levend te houden. Studenten leren de blues spelen op het instrument of de instrumenten van hun keuze. Instrumenten – drums, gitaren en toetsenborden – worden door het museum verstrekt voor gebruik in de klas en voor uitvoeringen. En in New Orleans ten slotte, zie je kinderen van een jaar of negen op de hoek van de straat trombone spelen, net als Louis Armstrong vroeger.”
Het enige wat deze kinderen moeten doen, sluit Archie af is “Follow their dreams. Because Yes We Can!”

Dit interview verscheen eerder in Dé Blueskrant Editie 15