Dan Patlansky | De tijd baart rozen

De kortste afstand tussen Amsterdam en Zuid-Afrika is zo’n 9.238 km, een kleine 12 uur vliegen. De autoroute is ruim 14.179 km lang, wanneer je kiest voor de oversteek over het Suezkanaal en niet de straat van Gibraltar. Met een beetje geluk red je dat in 10 dagen. Zo ver weg woont Dan Patlansky en vandaar dat we nauwelijks bevatten wat voor een legende de bluesrock-gitarist in zijn geboorteland is. Deze fenomenale gitarist en songschrijver is sinds zijn debuutalbum ‘Standing At The Station’ uit 2000 uitgegroeid tot een van ’s werelds beste bluesartiesten. Met zijn negende studioalbum Shelter of Bones dat eind februari uitkwam speelt en zingt Dan Patlansly zich wederom in de kijker bij een groter publiek, de grote podia en internationale festivals, waar hij beslist thuishoort.

Dan’s ouders groeien op in de jaren 60 en de muziek uit die tijd is het enige wat Dan, die in 1981 is geboren, hoort in zijn jeugd. Cream, Jimi Hendrix en alle gitaar gedreven muziek van toen. Dan is mede daardoor de ‘strange kid in town’ in zijn jeugd. Zijn vrienden gaan naar houseparty’s en Dan blijft  thuis om gitaar te spelen. “Blues is hier nooit populaire muziek geweest, zeker niet in de apartheid periode. Geen enkele geboren Zuid-Afrikaan speelt blues. De echte blues kwam vanuit Noordwest Afrika, daar waar Amerika hun slaven vandaan haalde,” licht Dan toe. “Een bluesband starten met leeftijdgenoten was onmogelijk in mijn jeugd. De populaire jaren negentig hits waren niet aan mij besteed maar op mijn 16e sloot ik me aan bij The Mississippi Muthers een band met oudere muzikanten. Ze hebben me in 6 jaar heel veel geleerd over de blues, dat was een prachtige leerschool voor me”, vertelt Dan ons vanuit zijn thuisstudio in Johannesburg.

Dan Patlansky

“Openen voor Springsteen was een onvergetelijke ervaring”

Na zijn debuutalbum zijn ook de albums ‘True Blues’ [2004] ‘Real’ [2006] en ‘Move My Soul’ [2009] doelgerichte, doch inleidende beschietingen op wat komen gaat in de jaren erna. In 2012 wordt door muziekmagazine Rolling Stone het nummer ‘Daddy’s Old Gun’ van zijn album ‘20 Stones’ verkozen tot één van de beste singles van 2012. Datzelfde album wordt door Blues Rock Review tot één van de tien beste albums uit 2012 verkozen. In 2013 doet Dan Patlansky al een kleine poging om Europa te veroveren, waar hij een onvergetelijke indruk achterlaat, ook in Nederland. Na een tour met de band Everlast mag hij in februari 2014 voor 64.000 mensen in het FNB Stadium in Johannesburg openen voor één van de grootste artiesten ter wereld: The Boss uit Long Branch, New Jersey: Bruce Springsteen. “Openen voor Springsteen was een enorme verrassing en een onvergetelijke ervaring”, weet Dan ons in de allereerste editie van dé Blueskrant in 2015 al te vertellen.

foto: Allan James Lipp

In datzelfde jaar verschijnt tevens zijn zesde album ‘Dear Silence Thieves’ dat behalve in zijn thuisland, ook veel lof in Europa oogst, wat resulteert in een succesvolle tour met de snarenkoning Joe Satriani. Dan’s albums laten horen waar hij zijn inspiratie vandaan haalt. “Stevie Ray Vaughan heeft zonder enige twijfel de grootste invloed op mij gehad, hij is mijn held”, laat Dan op overtuigende toon weten. “Ik heb jaren geleden in New Orleans gewoond waar ik een oude bluesman ontmoette die zei; neem jouw helden en luister naar hun helden. Een reis terug in de tijd, helemaal naar Robert Johnson en Son House. Simpel, zonder bravoure, gewoon een bluesman met een slide. Je kon drie uur naar Johnson of Son House luisteren zonder je te vervelen en de mensen bleven dansen, “De kracht en emotie die iemand met alleen gitaar en zang kan overbrengen is ongekend, rauwer kan het niet. The real one-man band. Diezelfde passie probeer ik te allen tijde in mijn liedjes te leggen.”

“Ik bleek te ver afgedwaald van mijn eerste liefde”

“Op ‘Dear Silence Thieves’ en het album dat volgt ‘Introvertigo’, werkt Dan met rockproducer Theo Crous. Op beide albums is de achtergrond van Crous goed te horen en klinken veel agressiever dan zijn eerdere werk. “Neemt niet weg dat beide albums erg mooi zijn”, verduidelijkt Dan, “maar ik bleek te ver afgedwaald van mijn eerste liefde, de blues. Ook al mix ik dat ik graag met soul, jazz en funk, ik wil dicht bij mezelf blijven en daarom produceerde ik mijn album Perfection Kills uit 2018 en mijn nieuwe album Shelter of Bones ook zelf. Mijn doel is altijd; een plaat maken waar ikzelf naar zou willen luisteren. Wanneer je je eigen album produceert heb je twee petten op, de pet van de artiest en de pet van de producer.

Je moet heel consequent zijn, die rollen goed verdelen en ze absoluut niet in elkaar over laten lopen. Als producer stel je je op in het belang van het totale album en als artiest ben je geneigd om nog even dit of dat te veranderen aan het nummer. Het is een heel moeilijke taak waarin je regelmatig twijfelt over de beslissingen die je moet nemen. Afstand houden tot het project is bijna onmogelijk, dat vergt veel discipline. Toch wilde ik ook dit nieuwe album zelf produceren omdat het resultaat van het vorige album ook heel erg goed was.”

“Wat er ook gebeurt, ik ga het album in 2022 uitbrengen”

In juli 2019 begint Dan aan de eerste opnames van zijn nieuwe album en nadat het album gemixt en gemasterd is durft Dan het niet meer te beluisteren. “Wanneer je het album zo vaak van zo dichtbij gehoord hebt en je er ook van begin tot het eind mee bemoeid hebt, hoor je de dingen niet meer op de juiste wijze. Je objectiviteit is volledig door het album opgezogen”, weet Dan uit eigen ervaring. “Na enkele weken het album met rust gelaten te hebben ben ik voorzichtig opnieuw gaan luisteren en besefte dat dit niet het album was dat ik in gedachten had. Bepaalde elementen waren fantastisch maar over de hele linie was ik niet tevreden.

Waarschijnlijk bereik ik nooit het punt waarop ik volledig tevreden ben maar dat is de valkuil van elke artiest. Er bestaat geen perfectie, maar zolang je elke keer op welk gebied dan ook een stap vooruit maakt zou dat genoeg moeten zijn om tevreden te zijn. Eind 2019 zijn we daarom opnieuw de studio ingedoken en heb ik het album nogmaals opgenomen in de hoop het uit te kunnen brengen in april 2020. Nadat de wereld op slot ging was ik van mening dat ik het album niet uit wilde brengen voordat er weer getourd kon worden. Wat is het nut van een album wanneer je het niet kunt promoten. Intussen luisterde ik opnieuw naar het album en kreeg ik weer nieuwe ideeën en vond ik, perfectionist die ik ben, dat ik sommige dingen beter kon zingen of spelen. En je raad het al, ik ging naar de studio voor de derde keer en beloofde mezelf dat ik het daarbij zou laten. Wat ik ook beloofde aan mijzelf was; wat er ook gebeurt, ik ga het album in 2022 uitbrengen. Ik ben nu erg blij met mijn nieuwe album Shelter of Bones, het was nooit dit album geworden als ik deze tijd niet op deze wijze had kunnen benutten, de tijd baart soms rozen.”

Corona gaf Dan de tijd om tot vervelens toe het album opnieuw onder de loep te nemen. Het nieuwe album dat overeenkomsten heeft met zijn voorganger Perfection Kills. AL grijpt Dan veel meer terug naar de blues. Niet zozeer de traditionele 12-bar blues want het rockt nog zeker al bevat het album iets meer ballads. “Ik doe ook niets liever dan een trage slowblues spelen”, biecht Dan eerlijk op. “Daarin kan ik mij het beste uiten. Ik heb gemerkt dat des te meer albums ik uitbreng, des te meer ik ga schrijven. Op voorgaande albums staan veel nummers die ik live lastig vind om te zingen maar naarmate ik meer opneem en meer schrijf kom ik steeds dichter bij mijn eigen stem. Dichter bij het punt waarop een album steeds beter vertaald kan worden naar het podium. Het wordt zo steeds leuker en makkelijker om mijn nummers live te spelen, het wordt dus ook steeds persoonlijker.”

 “Het zit in die hele kleine finesses”

Dit hele proces komt echt los wanneer Dan breekt met zijn manager begin 2020 en gaat er een wereld voor hem open. “Ook al begreep ik de beweegredenen van mijn manager om zich overal mee te bemoeien, het werd tijd dat ik mijn eigen richting ging bepalen en dat bracht me weer terug bij mijn roots. Ik vond mijzelf en de blues terug dat zoveel voor mij betekent. Niet dat ik nu volledig teruggrijp naar de traditionele blues, maar die sprankeling en heldere toon van Stevie Ray Vaughan waar ik zo van houd, is terug.

foto: Leslie van Wyk

Het zit in die hele kleine finesses. Die vrijheid werkte enorm inspirerend en uiteindelijk is er maar één iemand die ik tegenwoordig verantwoordelijk kan houden voor alles aangaande mijn muziek, dat ben ik. Daar wordt het veel overzichtelijker van, niet per se makkelijker trouwens”, volgens de veertigjarige bluesartiest. “Het heeft heel veel slapeloze nachten opgeleverd in aanloop naar dit album en ik was niet altijd de leukste partner of de leukste vader in deze tijd. Aan de andere kant was ik natuurlijk ook veel thuis in deze tijd vol lockdowns. Ik heb daardoor ook veel tijd met het gezin door kunnen brengen, tijd die ik niet had willen missen. Een tijd van zelfreflectie waardoor de onderwerpen van het album ook dicht bij mij staan, het is een persoonlijke reis.”

Al met al duurt het drie jaar voordat de sculptuur van Shelter of Bones volledig uitgehard is en Dan zijn uitgebalanceerde album en zijn persoonlijke verhalen kan delen met de wereld. “Toen ik jonger was schreef ik traditionele ‘whisky ‘en ‘woman’ liedjes maar ik heb nooit op straat geleefd of zoveel misère gekend”, waren de woorden van Dan in 2015. Op zijn nieuwe album vertelt hijover wereldleiders met twee gezichten, de angst om zijn vrouw te verliezen aan een ingrijpende ziekte, het leren leven in het heden of zijn gevecht met zijn tabaksverslaving. Het ene verhaal wordt op nog ingrijpender wijze verteld dan het andere en niet alleen verbaal maar Dan zijn gitaar spreekt als nooit tevoren. In de stuwende shuffle ‘Snake Oil City’ zet Dan de situatie in Zuid-Afrika uiteen. “Ik zie dat over de hele wereld de politiek een grote puinhoop is. Ook hier in Zuid-Afrika is het hopeloos, politici zijn hier openlijk corrupt, ze doen niet eens meer de moeite om het te verbergen. De economie hier was al slecht voordat Covid toesloeg, maar stortte daarna nog verder in. Via allerlei organisaties werd er aan onze regering 100 biljoen dollar gedoneerd, dat is honderd met veertien nullen”, zegt Dan op luide toon om zijn verhaal kracht bij te zetten. “Geen enkele Zuid-Afrikaan heeft er ooit een cent van gezien. Sommige delen van het land zijn enorm gevaarlijk, met veel criminaliteit en hoge moordcijfer. Mijn vrouw en ik hebben het wel eens over het verlaten van het land of om te verhuizen naar een rustiger gebied zodat we onze kinderen van zeven en vier jaar een andere toekomst kunnen bieden. Toch blijft Zuid-Afrika een prachtig land en met een Zuid-Afrikaans paspoort wordt je niet meteen overal met open armen ontvangen. Ik heb ook geen familie in Litouwen waar mijn voorouders ooit vandaan kwamen. Zij kwamen rond 1920 naar Zuid-Afrika en sindsdien is er geen enkele lijn meer die me terug kan voeren naar familie aldaar. Er is geen enkele documentatie meer over mijn familie uit Litouwen.”

“Ik doe mijn best om me te laten inspireren door andere artiesten”

foto: T. Rautenbach

Op Shelter of Bones kijkt Dan kort achterom maar heeft hij voornamelijk zijn blik op de toekomst gericht. Zowel als songwriting als in de productiewijze, hij houdt ervan om de boel een beetje op te schudden, zegt hijzelf. “De tijd verandert, de interesses, de onderwerpen alles evolueert, dus het stopt nooit. Er is altijd een volgende stap die gemaakt kan worden en daar ligt de grootste uitdaging, iedere keer weer.

Een goed voorbeeld zijn de bijdragen die Tom Gatza heeft geleverd aan mijn nieuwe album. In zijn composities en producties schetst de jonge Hamburgse multi-instrumentalist intieme werelden waarin melancholische klanken de boventoon voeren met filmische sferen en energieke drumgeluiden. Met zijn ruimtelijke klankwerelden gecreëerd op de piano en synthesizer, trakteert hij zijn luisteraars op hypnotiserende achtbaanritten tussen neoklassiek, jazz en postrock. Hij komt uit een totaal andere wereld maar heeft op drie nummers een onvergetelijke sfeer weten te creëren”, verzekert Dan enthousiast. “Ik ben natuurlijk ook al begonnen aan een volgend album, zo werkt dat dus. Ik schrijf niet continue hoor, want ik moet daar echt voor gaan zitten. Ideeën zijn er genoeg maar om die te vertalen naar een goede song, dat vergt tijd en aandacht. Dus daar maak ik echt tijd voor want dat vind ik niet altijd even makkelijk. Ook al is blues mijn basis, ik houd daarnaast van zoveel verschillende soorten muziek. Wanneer ik mooie akkoordenwisselingen hoor in, bijvoorbeeld een Countrynummer, dan probeer ik uit te vogelen hoe ik die akkoordenwisseling kan gebruiken op een blues-achtige wijze.

Soms werkt het en soms helemaal niet, er zijn muziekstukken die zo’n krachtige basis hebben dat ze volledig verankerd zijn en dat merk je dan snel genoeg. Wanneer het wel lukt dan zorgt dat veelal voor een unieke sound. Ik doe mijn best om me te laten inspireren door andere artiesten, ik heb dat ook nodig. Niet om iets te stelen maar om een gevoel op te wekken dat me verder brengt. Wanneer iets vernieuwend is begint bij mij meteen het vuurtje te branden. Chris Stapleton is een goed voorbeeld, goed geschreven en goed doordachte countrymuziek in een nieuw jasje. Dan heb ik het nog niet eens over zijn fantastische stem en zijn manier van vertellen. Niet dat ik een klassiek countryalbum wil maken, maar ik wil me wel bekwamen in die manier van gitaarspelen en zijn gebruik van teksten. Wat maakt dit liedje zo speciaal en hoe kan ik het toepassen in mijn eigen muziek. Het biedt me handvatten en mogelijkheden in mijn eigen schrijfproces. Iets naspelen zorgt er natuurlijk niet voor dat ik een coherent album aflever. Integendeel, ik moet zorgen dat ik al die verschillende stijlen volledig naar mijn eigen hand zet en op de juiste wijze arrangeer. Dan bied ik diversiteit én een coherent album, dat klinkt als Dan Patlansky. Zeker wanneer ik ook de rauwheid en de oprechtheid van mezelf kan laten horen door het transparant en geprononceerd te produceren. Wat ik ook belangrijk vind is het gebruik van maar één elektrische gitaar op een album. Ik kan hem per nummer op een ander manier bespelen of gebruiken met verschillende voetpedalen, maar de basis blijft die ene gitaar die van nature een constante vibe heeft. Het brengt ook een soort live-gevoel met zich mee wat ik belangrijk vind op elk album.”

“Het is nu vooral belangrijk dat het album zijn eigen weg gaat.”

In november 2021 maakt Dan ons, met zijn eerste single ‘Hounds Loose’, nieuwsgierig naar het volledige album en het is het wachten waard geweest want: “Shelter of Bones is het beste album dat ik tot nu toe gemaakt heb”, durft Dan met overtuiging te zeggen. “Het staat het allerdichtst bij mij van alle albums die ik gemaakt heb. Het is mijn kleine tijdcapsule. Aan de andere kant weet ik ook niet zeker of het mijn beste album is aangezien ik nog niet naar dit album durf te luisteren. Zeker met de lange voorgeschiedenis die dit album heeft. Ik ben daar veel te kritisch voor, ik luister op dit moment makkelijker naar mijn vorige album omdat die zijn route al heeft afgelegd en ik weet dat de luisteraars ervan genoten hebben. Maar het zit vooral tussen mijn oren en dat zal wel altijd zo blijven, het is nu vooral belangrijk dat het album zijn eigen weg gaat.”

Sinds 2019 heeft Dan Zuid-Afrika niet meer verlaten en is sinds 2017 niet meer in Nederland geweest. Maar in april komt Dan voor enkele shows naar Europa en doet daarbij natuurlijk ook Nederland aan.

‘Op plaat is Dan Patlansky al fenomenaal maar op het podium, in een volle zaal, tilt hij zijn muziek naar een compleet ander niveau.’ – Music News.

foto: Tobias Coetzee

Tourdata Nederland

20 april: Blues Moose in Café De Comm – Groesbeek

21 april: Burgerweeshuis – Deventer

22 april: Ma Kelly’s – Frieschepalen

23 april: Musicon – Den Haag

24 april: Poppodium Volt – Sittard

Website: Dan Patlansky

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.